Η ιδέα του Κύκλου της Ζωής της Οικογένειας περιγράφει την κάθε οικογένεια που περνά από διάφορα στάδια ανάπτυξης, εξέλιξης και αλλαγής. Παρόλα αυτά, τα στάδια αυτά δεν είναι συγκεκριμένα, καθώς για κάθε οικογένεια και για κάθε κουλτούρα οι προκλήσεις που επιφέρουν οι αλλαγές στην οργάνωση και στην ομοιόσταση της μπορεί να είναι διαφορετικές. Για να γίνει πιο κατανοητή η αλλαγή φάσης της οικογένειας αναφέρεται το παρακάτω παράδειγμα. Όταν ένα νεογέννητο βρέφος έρχεται στον κόσμο, οι ρόλοι μέσα στην οικογένεια αλλάζουν άμεσα. Οι σύζυγοι γίνονται και γονείς, οι γονείς των γονέων παππούδες, κ.τ.λ. Όλη η οικογένεια λοιπόν μπαίνει σε μία νέα φάση εξέλιξης, η οποία μπορεί να φέρει αναταράξεις και αναπροσαρμογές.
Αν μπορούσαμε να αναφέρουμε κάποιες φάσεις ζωής μιας οικογένειας αυτές θα ήταν οι παρακάτω:
- Δημιουργία Ζευγαριού, Γάμος
- Όταν γινόμαστε γονείς
- Μεγαλώνοντας τα παιδιά
- Εφηβεία και επαναδιαπραγμάτευση ορίων
- ‘ʼδεια φωλιά’ -Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν και φεύγουν από το σπίτι
- Η οικογένεια μετά- Αντιμετώπιση απωλειών και αλλαγή ρόλων
Οι αναπροσαρμογές αυτές αφορούν σίγουρα τρεις με τέσσερις γενιές και για άλλους είναι μικρές, ενώ για άλλους μεγαλύτερες. Όπως και να έχει, οι αλλαγές αυτές στη ζωή μιας οικογένειας μπορεί να επιφέρουν άγχος ή κρίσεις, τα οποία μπορεί να παρουσιαστούν σε κάποια από τα μέλη της ως συμπτώματα με διάφορες μορφές. Για παράδειγμα, ποικίλα συμπτώματα που μπορεί να προκύψουν σε ένα νεόνυμφο ζευγάρι (π.χ. σεξουαλικές δυσκολίες, πονοκέφαλοι, κ.τ.λ.) μπορεί να συνδέονται με τη δυσκολία του ενός ή και των δύο συντρόφων να αποχωριστούν τις οικογένειες καταγωγής τους. Στο παραπάνω παράδειγμα, συμπτώματα μπορεί ταυτόχρονα να εμφανίσουν και οι γονείς του ζεύγους, με τα οποία θα καλούν τους απογόνους τους να τους δώσουν επιπλέον φροντίδα και με αυτόν τον τόπο να τους καλούν πίσω στο σπίτι.
Σε όλες αυτές τις αλλαγές των φάσεων στη ζωή της οικογένειας, πολύ σημαντικό ρόλο, όπως προαναφέρθηκε, διαδραματίζει η κουλτούρα. Βέβαια, και μέσα στην ίδια κουλτούρα, η απάντηση της κάθε οικογένειας στην αλλαγή φάσης μπορεί να διαφέρει ανάλογα με των αριθμών των μελών, την κοινωνικο-οικονομική τάξη, το φύλο κ.α. Πότε όμως εμφανίζονται τα συμπτώματα; Όταν η οικογένεια δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στη νέα αυτή αλλαγή ή συνθήκη, τότε είναι που μπορεί κάποιο μέλος να γίνει ‘συμπτωματικό’. Εσείς σε ποια φάση του κύκλου ζωής της οικογένειάς σας βρίσκεστε; Παρατηρήσατε αλλαγές όταν φέρατε στον κόσμο το παιδί σας; Όταν πήγατε να σπουδάσετε μακριά από την οικογένειά σας; Οι οικογένειες είναι πολυδύναμες, ενώ η επαναδιαπραγμάτευση των ρόλων δεν σταματά ποτέ..
Βιβλιογραφία
Asen, E., Tomson, D., Young, V., & Tomson, P. (2004). Ten minutes for the family: Systemic interventions in primary care. Routledge.
McGoldrick, M. (1999). The expanded family life cycle
